Erken çocukluk yıllarında başlayan bir hastalıktır. DEHB bulunan çocukların dikkat süreleri akranlarından çok daha kısadır.
Evde ve okulda dikkatlerini yoğunlaştırmakta zorluk çekerler, çünkü onlar önemli-önemsiz duyumları ayırt etmekte zorlanırlar. Sınıfta hem öğretmeni duyarlar, hem caddedeki arabayı, hem de yandaki sandalyenin gıcırtısını. Aynı şekilde, hem ders anlatan öğretmeni görür, hem tahtadaki resimleri, hem de yanındaki arkadaşının kazağındaki çizgileri. Odaklanmakta o denli zorlanırlar ki, büsbütün vazgeçerler. Sadece ilgilerini çokça çeken heyecanlı bir film ya da bilgisayar oyununa konsantre olabilirler ve aileler bu nedenle ‘isterse yapar’ düşüncesine kapılır.
Yaşıtlarına oranla fazlaca hareketlidirler. Elleri dursa, ayakları durmaz. Uzun süre aynı yerde oturamazlar ve çok konuşmalarıyla dikkat çekerler.
Davranışlarını organize edemezler ve planlı çalışamazlar. Genellikle, sonunu düşünmeden eyleme geçerler. Tehlikeyi kestiremezler ve çok zaman küçük kazalara maruz kalırlar.
DEHB üç temel belirti kümesinden oluşur:
Dikkat Eksikliği:
- belirli bir işe ya da oyuna dikkat vermekte zorlanma
- dikkatin kolayca dağılması
- dikkatsizlikten kaynaklanan hatalar yapma
- başlanan işin yarım bırakılması
- kendisiyle konuşulurken, dinlemiyormuş gibi görünme
- görev ve etkinlikleri düzenlemekte zorlanma
- ev ödevi, ders içi etkinlikleri gibi yoğun zihinsel çaba gerektiren işleri yapmaktan kaçınma
- etkinlikler için gereken eşyaları kaybetme
- günlük etkinliklerde unutkanlık
Aşırı Hareketlilik:
- oturduğu yerde kıpırdanma, ellerin ayakların oynatılması
- belirli bir süre bir yerde oturamama, sürekli hareket etme
- gereksiz yere sağ sola koşturma, eşyalara tırmanma
- sakin bir biçimde oyun oynayamama ya da başka bir işle uğraşma
- çok konuşma
İmpulsivite/Dürtüsellik:
- sorulan soru tamamlanmadan yanıt verme
- sırasını beklemekte güçlük çekme
- başkalarının sözünü kesme ya da oyunlarında araya girme
- sonucunu düşünmeden koşma, itme, çekme
Diğer yandan, DEHB bulunan çocuklar çok zaman sempatik, şeffaf, yaratıcı, coşkulu ve empati sahibi olurlar.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun üç ayrı biçimi vardır:
Dikkat eksikliğinin önde geldiği tip: Dikkat eksikliği belirtileri ön plandadır. Aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ya yoktur ya da kayda değer şiddette değildir.
Aşırı hareketliliğin ve dürtüselliğin önde geldiği tip: Aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirgin olarak vardır. Dikkat eksikliği belirtileri vardır, ancak önemsenecek şiddette değildir.
Birleşik tip: Hem dikkat eksikliği, hem de aşırı hareketlilik – dürtüsellik belirtileri tanı alacak kadar şiddetlidir. En sık görülen tip birleşik tiptir. |
|
